Sport ten wywodzi się z tradycji narciarskich Skandynawii, gdzie pierwsi mieszkańcy czcili norweskiego boga Ull jako boga nart i polowań. Żona boga Ull’a, Skadi, była również czczona jako myśliwy-narciarz. Połączone umiejętności jazdy na nartach i strzelania z karabinu zostały po raz pierwszy rozwinięte przez wojsko tego regionu. Dokumenty opisują norweskie i szwedzkie jednostki narciarskie walczące w drugiej wojnie północnej (1700-21), a w 1767 r. wzdłuż granicy norwesko-szwedzkiej odbyły się pierwsze odnotowane zawody biathlonowe pomiędzy kompaniami patrolowymi. Uważano, że sport ten zapewnia zarówno wartościowy trening, jak i rekreację. W 1861 r. w Norwegii założono Trysil Rifle and Ski Club, pierwszy klub biathlonowy, a następnie podobne kluby powstały w całej północnej Europie.
Rozwojowi sportu sprzyjało włączenie go jako zawodów pokazowych do pierwszych Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w Chamonix we Francji w 1924 roku. Zawody nazywano wtedy „wojskowym patrolem” i ponownie włączono je (nadal ze statusem pokazu) do Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1928, 1936 i 1948 roku. Union Internationale de Pentathlon Moderne et Biathlon (założona w 1948 r.) pracowała nad rozwojem obu sportów i w 1958 r. ustanowiła coroczne mistrzostwa świata w biathlonie. Biathlon został dodany do programu Zimowych Igrzysk Olimpijskich jako oficjalne zawody dla mężczyzn w 1960 roku. Międzynarodowe zawody biathlonowe dla kobiet odbyły się po raz pierwszy w 1981 roku; trzy lata później ustanowiono mistrzostwa świata. Biathlon kobiet zadebiutował na Igrzyskach Olimpijskich w 1992 roku w Albertville, we Francji. Od 1993 roku sport ten jest zarządzany przez Międzynarodową Unię Biathlonu (IBU).
Przez lata międzynarodowe zawody biathlonowe były zdominowane przez zawodników z Europy Północnej, szczególnie z Rosji, Finlandii, Niemiec i Norwegii. Kanadyjka Myriam Bédard jest jedyną osobą spoza Europy, która kiedykolwiek zdobyła tytuł mistrza świata lub mistrza olimpijskiego w biathlonie.
W zawodach biathlonowych zawodnicy pokonują trasę biegową, niosąc specjalnie zaprojektowany karabin 5,6 mm (kaliber 22). W zawodach biathlonowych może być stosowana technika klasyczna lub dowolna (łyżwiarska). W przerwach zawodnicy zatrzymują się na strzelnicach, aby strzelać do pięciu celów oddalonych o 50 metrów (164 stopy). W większości wyścigów zawodnicy muszą strzelać zarówno z pozycji stojącej, jak i leżącej na brzuchu. Rozmiar tarczy różni się w zależności od pozycji, przy czym strzelcy stojący celują do tarczy o średnicy 11,5 cm (4,5 cala), a zawodnicy leżący na ziemi do tarczy o średnicy 4,5 cm (1,8 cala).
IBU zezwala na sześć rodzajów zawodów biathlonowych: indywidualne, sprint, sztafetę, pościg, start masowy i drużynowy. Konkurencja indywidualna obejmuje dystans 20 km (12,4 mil) dla mężczyzn i 15 km (9,3 mil) dla kobiet. Narciarze startują w 30-sekundowych lub 1-minutowych odstępach i ścigają się z czasem. Mają przy sobie 20 sztuk amunicji i zatrzymują się na cztery sesje strzelania. W tej konkurencji pozycje strzeleckie zmieniają się w następującej kolejności: na leżąco, na stojąco, na leżąco, na stojąco. Za każdy nieudany strzał do końcowego czasu zawodnika dodawana jest minuta.
W zawodach sprinterskich również stosuje się starty interwałowe i wyścig z czasem. W zawodach sprinterskich mężczyzn i kobiet, na dystansie odpowiednio 10 km (6,2 mili) i 7,5 km (4,7 mili), są tylko dwie sesje strzelania (na leżąco, a następnie na stojąco), w których zawodnicy mogą mieć przy sobie 10 sztuk amunicji. Każde chybienie celu w konkurencji sprintu kosztuje zawodników 150-metrową (492 stóp) pętlę karną. Pętla ta jest stosunkowo krótka dla doświadczonych narciarzy; zawodnicy sprintu mają tendencję do szybkiego strzelania, mając pewność, że kara może być łatwo pokonana.
Wyścig pościgowy, sztafeta, start masowy i zawody drużynowe są zawodami typu race-to-the-finish i wymagają pętli karnych za niecelne strzały. Wyścigi pościgowe (12,5 km [7,8 mil] dla mężczyzn; 10 km [6,2 mil] dla kobiet) wykorzystują start interwałowy oparty na wynikach poprzedniego wyścigu, podczas gdy sztafety, start masowy i zawody drużynowe wymagają, aby wszyscy zawodnicy wystartowali w tym samym czasie. W zawodach sztafetowych członkowie drużyny jadą na nartach i strzelają pojedynczo; w zawodach drużynowych cała drużyna jedzie na nartach i strzela razem.
